Trong quá trình làm việc với khách hàng, mình thường bắt gặp một nghịch lý thú vị trong môi trường công sở hiện đại: Càng có một người lãnh đạo thấu cảm và hỗ trợ, nhân viên lại càng trải qua nhiều áp lực tâm lý. Điều này dường như đi ngược lại với mọi giả định thông thường về mối quan hệ giữa phong cách lãnh đạo và sức khỏe tinh thần của nhân viên.
Chính mình cũng vừa trải qua 2 trường hợp nhân viên gặp nghịch lý này.
Bản chất của vấn đề nằm ở cơ chế tâm lý sâu xa bên trong mỗi người. Ban đầu, nhiều người thường cho rằng stress trong công việc đến từ những yếu tố bên ngoài như áp lực từ khách hàng, chỉ tiêu doanh số hay deadline dự án. Tuy nhiên, thực tế trên lại cho thấy nguồn gốc thực sự của stress nằm ở những “kỳ vọng ngầm” mà người nhân viên tự đặt lên vai mình.
Khi làm việc với một người lãnh đạo có tính cách cởi mở và thấu hiểu, nhân viên không chỉ đơn thuần kỳ vọng vào kết quả công việc. Họ bắt đầu phát triển một chuẩn mực cao hơn về việc phải làm sao để xứng đáng với sự tin tưởng và đối xử tốt mà họ nhận được. Điều này tạo ra một áp lực tinh thần âm thầm nhưng liên tục, thậm chí còn mạnh mẽ hơn cả áp lực từ một người sếp nghiêm khắc.
Hiệu ứng này còn trở nên phức tạp hơn khi kết quả công việc không như mong đợi. Thay vì đơn giản là nỗi thất vọng về thành tích, nhân viên còn phải đối mặt với cảm giác có lỗi và không xứng đáng với sự tin tưởng của cấp trên. Điều này thúc đẩy họ cố gắng nhiều hơn nữa và càng kỳ vọng mạnh hơn nữa, tạo ra một vòng xoáy của kỳ vọng và áp lực không có điểm dừng.
Nghịch lý ở đây là càng cố gắng đáp ứng những kỳ vọng này, người nhân viên lại càng khó đạt được kết quả tốt thực sự. Giống như một người đang sa lầy, những nỗ lực vùng vẫy chỉ khiến họ chìm sâu hơn vào trạng thái stress và mất năng lượng. Sự thật là ngay cả khi đạt được mục tiêu, cảm giác hạnh phúc cũng chỉ tồn tại trong thời gian ngắn trước khi bị thay thế bởi áp lực phải duy trì thành tích hoặc đặt ra mục tiêu cao hơn.
Để giải quyết tình trạng này, cần có sự thay đổi trong cả hai phía. Người lãnh đạo cần nhận thức được tác động tiềm ẩn của phong cách quản lý thấu cảm và chủ động giúp nhân viên giảm bớt những kỳ vọng ngầm không cần thiết. Về phía nhân viên, việc quan trọng là nhận diện và thoát khỏi vòng xoáy của những kỳ vọng bên trong. May mắn của mình là sau buổi chia sẻ đào vấn đề và áp dụng phương pháp 4 bước đơn giản chiến thắng stress thì 2 bạn nhân viên đã ăn ngon ngủ ngon, làm việc nhiều hơn mà tinh thần càng bừng sáng hơn. ^^
Trong các bài viết tiếp theo của series “Chiến thắng stress để thành công thực sự”, chúng ta sẽ đi sâu vào các phương pháp cụ thể để xây dựng một môi trường làm việc lành mạnh, nơi sự thấu cảm thực sự trở thành động lực phát triển, chứ không phải gây thêm áp lực.
P/s:
Đương nhiên với những nhân viên không quan tâm hay căng thẳng về mục tiêu thì sếp càng hiền, họ càng thấy thoải mái và lỏng lẻo hơn trong hành động chứ không stress như các trường hợp mình kể trên.
Càng chứng tỏ, không phải sếp cứ hiền thì nhân viên sẽ stress, và càng không phải do sếp hà khắc mà nhân viên sẽ stress.
Stress hay không stress, hoàn toàn được quyết định bởi kỳ vọng bên trong của mỗi người, chứ không liên quan đến áp lực bên ngoài. Xây dựng môi trường làm việc của “nỗ lực mà không kỳ vọng” chính là chìa khoá để hạnh phúc thực sự trong công việc.