Bộ phim Invictus (2009) của đạo diễn Clint Eastwood không chỉ là một tác phẩm điện ảnh xuất sắc, mà còn là một bài học sống động về nghệ thuật lãnh đạo và sức mạnh của tinh thần con người.
Bộ phim kể về câu chuyện của Nelson Mandela, vị tổng thống đầu tiên được bầu theo thể chế dân chủ của Nam Phi. Ông sử dụng Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 1995 để đoàn kết một đất nước bị chia rẽ sâu sắc bởi chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Thông qua lăng kính của WECAP – một phương pháp phân tích tâm lý hiện đại – chúng ta có thể hiểu sâu sắc hơn về cách Mandela đã vận dụng và cân bằng năm tiềm năng cốt lõi để đạt được mục tiêu của mình. Hy vọng sau bài viết này, bạn đọc sẽ có góc nhìn đa chiều và thêm thành thạo cách ứng dụng WECAP vào trong cuộc sống hàng ngày. Mời bạn đọc thêm về WECAP tại đây
Bối cảnh lịch sử và tóm tắt phim
Để hiểu được những thách thức mà Nelson Mandela phải đối mặt, chúng ta cần nhìn lại bối cảnh lịch sử của Nam Phi vào thời điểm đó.
Nam Phi sau thời kỳ Apartheid
Năm 1994, Nam Phi vừa thoát khỏi chế độ phân biệt chủng tộc Apartheid kéo dài hàng thập kỷ. Đất nước bị chia rẽ sâu sắc giữa người da đen, chiếm đa số dân số, và người da trắng thiểu số nhưng nắm giữ quyền lực kinh tế. Sự căm ghét và nghi kỵ lẫn nhau đã ăn sâu vào tâm trí của cả hai cộng đồng. Người da đen đòi công lý và bồi thường cho những đau khổ trong quá khứ, trong khi người da trắng lo sợ bị trả thù và mất đi đặc quyền. Xã hội luôn trong tình trạng bất ổn và sẵn sàng bùng nổ thành bạo lực.
Nelson Mandela trở thành Tổng thống
Sau 27 năm bị giam cầm, Nelson Mandela được bầu làm Tổng thống đầu tiên của Nam Phi trong cuộc bầu cử dân chủ đa chủng tộc đầu tiên của đất nước. Ông đứng trước nhiệm vụ khó khăn là hàn gắn vết thương của quá khứ và xây dựng một quốc gia thống nhất. Trong bối cảnh đó, Mandela nhìn thấy cơ hội từ việc Nam Phi đăng cai tổ chức Giải vô địch bóng bầu dục thế giới 1995. Bóng bầu dục vốn được xem là môn thể thao của người da trắng, và đội tuyển quốc gia Springboks chỉ có một cầu thủ da đen duy nhất. Mandela quyết định biến giải đấu này thành công cụ để đoàn kết đất nước.
Phân tích hành động của Nelson Mandela dưới lăng kính WECAP
Tiềm năng Trí Tuệ
Biểu hiện vùng sáng tiềm năng Trí Tuệ
Mandela thể hiện sự sáng suốt đáng kinh ngạc khi nhận ra tiềm năng của môn bóng bầu dục trong việc hàn gắn vết thương của đất nước. Ông hiểu rằng bản chất của vấn đề không phải là màu da, mà là sự chia rẽ trong tâm trí mọi người.
Trong một cảnh phim, Mandela nói với cấp dưới: “Chúng ta phải gây ngạc nhiên cho họ bằng lòng từ bi, sự bình tĩnh, và lòng nhân ái của chúng ta.” Câu nói này thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của ông về bản chất con người và cách để hóa giải thù hận.
Một ví dụ khác là khi Mandela quyết định giữ lại đội ngũ nhân viên cũ, bao gồm cả người da trắng. Ông nói: “Chúng ta cần kỹ năng của tất cả mọi người Nam Phi để xây dựng đất nước.” Điều này cho thấy ông nhìn thấy giá trị trong mỗi cá nhân, bất kể quá khứ của họ.
Biểu hiện vùng tối tiềm năng Trí Tuệ
Mặc dù không được thể hiện rõ trong phim, nhưng có thể thấy dấu hiệu của sự mệt mỏi và đôi khi thiếu động lực ở Mandela, đặc biệt là khi đối mặt với những thách thức to lớn trong việc đoàn kết đất nước.
Tăng sáng Trí Tuệ bằng Giàu có
Mandela tăng sáng Trí Tuệ bằng cách nhìn nhận tình hình đất nước với sự đầy đủ và phong phú. Ông biết ơn và nhìn nhận giá trị của mọi người, kể cả những người từng là đối thủ. Điều này thể hiện rõ qua quyết định giữ lại đội ngũ nhân viên cũ, bao gồm cả người da trắng.
Khi đối mặt với sự phản đối từ cộng đồng da đen về việc ủng hộ đội bóng bầu dục Springboks, Mandela không chỉ trích họ. Thay vào đó, ông nói: “Đây là cơ hội của chúng ta. Nếu tôi không thể thay đổi khi hoàn cảnh đòi hỏi, làm sao tôi có thể yêu cầu đồng bào của mình thay đổi?” Câu nói này thể hiện sự cao thượng, hướng đến cái tốt đẹp và nhìn nhận mọi người một cách bình đẳng của bộ Giàu có
Giảm tối Trí Tuệ bằng Sáng Tạo
Mandela giảm tối Trí Tuệ bằng cách không ngừng tìm kiếm những cách tiếp cận mới và sáng tạo để giải quyết vấn đề. Ông không để mình rơi vào trạng thái trì trệ hay nhàm chán, mà luôn tìm cách khám phá và trải nghiệm để cuộc sống và công việc trở nên phong phú hơn.
Chẳng hạn, khi đối mặt với sự phản đối của cấp dưới về việc ủng hộ đội Springboks, Mandela không ép họ thay đổi bằng cách ra lệnh. Thay vào đó, ông sáng tạo bằng cách mời đội trưởng François Pienaar đến uống trà và trò chuyện. Thông qua cuộc trò chuyện này, ông truyền cảm hứng cho Pienaar về tầm quan trọng của việc đoàn kết đất nước thông qua bóng bầu dục. Đây là một cách tiếp cận sáng tạo để giải quyết vấn đề, thay vì ra lệnh và đối đầu.
Tiềm năng Giàu có
Mặt sáng của Giàu có bao gồm sự hào phóng, lạc quan, và khả năng nhìn nhận tích cực. Mặt tối thường biểu hiện qua sự chủ quan, kiêu ngạo, hoặc ngược lại, tự ti không có cơ sở.
Biểu hiện vùng sáng tiềm năng Giàu có
Mandela thể hiện sự giàu có về tâm hồn thông qua khả năng tha thứ và bao dung phi thường. Ông luôn sẵn sàng cho đi, rộng lượng và giúp đỡ người khác, bất kể họ là ai.
Khi Mandela quyết định giữ lại đội ngũ an ninh cũ, bao gồm cả những người da trắng đã từng làm việc cho chế độ Apartheid thì Jason Tshabalala, trưởng đội an ninh da đen của ông, phản đối quyết định này. Mandela nói: “Quá khứ là quá khứ. Chúng ta hãy nhìn về tương lai.” Câu nói này thể hiện sự bao dung mạnh mẽ của tiềm năng Giàu có.
Một ví dụ khác là cách Mandela đối xử với Francois Pienaar, đội trưởng đội Springboks. Thay vì coi anh là đại diện cho chế độ cũ, Mandela nhìn thấy tiềm năng lãnh đạo và khả năng truyền cảm hứng của Pienaar. Ông mời Pienaar uống trà và trò chuyện, thể hiện sự tôn trọng và tin tưởng.
Biểu hiện vùng tối: Đôi khi, quyết định tha thứ và bao dung của Mandela có thể bị một số người coi là quá mềm mỏng hoặc thậm chí là ngây thơ, thể hiện một chút của vùng tối “ảo tưởng” trong tiềm năng Giàu Có.
Tăng sáng bằng Sáng Tạo (C): Mandela tăng sáng Giàu Có bằng cách liên tục tìm kiếm những cách sáng tạo để chia sẻ và giúp đỡ người khác. Ví dụ, ông sáng tạo trong việc sử dụng biểu tượng của đội bóng bầu dục như một phương tiện để xây dựng sự đồng cảm và hiểu biết giữa các cộng đồng khác nhau.
Giảm tối bằng Thành Tựu (A): Để tránh rơi vào ảo tưởng hoặc quá lý tưởng hóa, Mandela tập trung vào việc đặt ra mục tiêu cụ thể và đo lường được cho các nỗ lực hòa giải và đoàn kết của mình. Ông không chỉ tha thứ và bao dung một cách mù quáng, mà luôn hướng tới những kết quả thực tế và có ý nghĩa.
- Sáng Tạo (Creativity)
Biểu hiện mạnh mẽ: Mandela thể hiện sự sáng tạo phi thường trong cách tiếp cận vấn đề đoàn kết đất nước. Ý tưởng sử dụng đội bóng bầu dục Springboks như một công cụ để xây dựng tinh thần dân tộc là một ví dụ điển hình cho điều này.
Biểu hiện vùng tối: Có những lúc, ý tưởng sáng tạo của Mandela gặp phải sự phản đối và nghi ngờ từ cả đồng minh lẫn đối thủ, cho thấy nguy cơ của việc quá sáng tạo mà thiếu tính thực tế.
Tăng sáng bằng Thành Tựu (A): Mandela tăng sáng Sáng Tạo bằng cách đặt mục tiêu cụ thể và tập trung vào việc hiện thực hóa ý tưởng đoàn kết đất nước thông qua bóng bầu dục. Ông không chỉ dừng lại ở ý tưởng, mà còn lên kế hoạch chi tiết và thực hiện từng bước một.
Giảm tối bằng Sức Mạnh (P): Để tránh việc Sáng Tạo trở nên quá mơ hồ hoặc thiếu thực tế, Mandela sử dụng Sức Mạnh để đặt ra các nguyên tắc và ranh giới rõ ràng cho các ý tưởng sáng tạo của mình. Ông kiên định với các giá trị cốt lõi và mục tiêu đoàn kết đất nước trong quá trình thực hiện các ý tưởng sáng tạo.
- Thành Tựu (Achievement)
Biểu hiện mạnh mẽ: Mandela thể hiện tinh thần thành tựu mạnh mẽ thông qua quyết tâm không lay chuyển trong việc đoàn kết đất nước. Ông đặt ra mục tiêu rõ ràng và kiên trì theo đuổi, bất chấp mọi khó khăn và thách thức.